Η τουρκική εισβολή του 1974 είχε καταστροφικές συνέπειες για την πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου, καθώς πολλοί αρχαιολογικοί χώροι και σημαντικά πολιτιστικά μνημεία που βρίσκονται στην κατεχόμενη περιοχή πέρασαν υπό τον έλεγχο των τουρκικών δυνάμεων. Αυτά τα ιστορικά μνημεία, που αποτελούν πολύτιμα στοιχεία της κυπριακής ιστορίας, έχουν υποστεί εκτεταμένη λεηλασία και καταστροφή, ενώ πολλές αρχαιότητες έχουν παράνομα εξαχθεί και πωληθεί στο εξωτερικό.
- Τούμπα του Σκούρου: Ένας από τους πιο σημαντικούς προϊστορικούς οικισμούς της Κύπρου, με ευρήματα που χρονολογούνται από τη Χαλκολιθική περίοδο.
- Αγία Ειρήνη: Σημαντικός αρχαιολογικός χώρος με ευρήματα που χρονολογούνται από τη Νεολιθική και την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού.
- Εγκώμη: Μία από τις σπουδαιότερες αρχαίες πόλεις της Κύπρου, γνωστή για τα χάλκινα αγάλματα και τα άλλα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν εκεί.
- Σαλαμίνα: Αρχαία πόλη που ήταν ένα από τα σημαντικότερα πολιτικά και πολιτιστικά κέντρα της αρχαίας Κύπρου.
- Θέατρο Σόλων: Αρχαίο ελληνικό θέατρο που βρίσκεται στην κατεχόμενη περιοχή, με σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα.
- Ανάκτορο Βουνίου: Ένα αρχαίο ανάκτορο που κατασκευάστηκε τον 5ο αιώνα π.Χ. με σημαντική ιστορική αξία.
- Αββαείο Πέλλα Πάις: Ένα από τα πιο εντυπωσιακά γοτθικά μοναστήρια στην Κύπρο, που βρίσκεται στην κατεχόμενη περιοχή της Κερύνειας.
- Φρούριο Καντάρας: Ένα μεσαιωνικό φρούριο με στρατηγική σημασία, που δεσπόζει στη βόρεια ακτή της Κύπρου.
- Κάστρο Αγίου Ιλαρίωνα: Μεσαιωνικό κάστρο με εντυπωσιακή θέα και σημαντική ιστορική αξία.
- Κάστρο Βουφαβέντο: Ένα από τα πιο ισχυρά φρούρια του μεσαιωνικού Βυζαντίου στην Κύπρο, που βρίσκεται στην οροσειρά του Πενταδακτύλου.
- Κάστρο Κερύνειας και Καράβι Κερύνειας: Το κάστρο αυτό είναι γνωστό για την ανακάλυψη ενός αρχαίου ελληνικού εμπορικού πλοίου που βρέθηκε στα νερά της Κερύνειας.
- Λευκωσία εντός των τειχών (κατεχόμενο τμήμα): Η ιστορική εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας, με πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, παραμένει υπό τουρκική κατοχή.
- Αμμόχωστος εντός των τειχών: Η αρχαία και μεσαιωνική πόλη της Αμμοχώστου, με σημαντικά μνημεία, καταλαμβάνεται επίσης από τις τουρκικές δυνάμεις.
Αυτά τα μνημεία αντιπροσωπεύουν την πλούσια και πολυδιάστατη ιστορία της Κύπρου, και η απώλεια τους αποτελεί ένα τραγικό κεφάλαιο στην πολιτιστική ιστορία του νησιού.